تشخیص و پیشگیری از عوارض ویروس پاپیلومای انسانی در مردان
ویروس پاپیلومای انسانی یا Human Papilloma Virus (HPV)، شایع‌ترین عفونت مقاربتی است که معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت فردی و برقراری روابط جنسی پرخطر منتقل می‌شود. اگرچه بیشتر عفونت‌های HPV به طور خودبه‌خود و بدون ایجاد مشکل خاص از بین می‌روند، اما در برخی موارد می‌توانند باعث بروز زگیل‌های تناسلی یا حتی سرطان مقعد و آلت تناسلی در مردان شوند.
تشخیص و درمان به‌موقع HPV در مردان می‌تواند از بسیاری از عوارض و مشکلات جدی پیشگیری کند. در این مطلب، به بررسی روش‌های تشخیص عفونت HPV و نکات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
عفونت HPV در مردان چگونه است؟
HPV یک ویروس بسیار رایج است که می تواند از طریق رابطه جنسی مقعدی، واژینال یا دهانی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این ویروس عامل زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم در زنان است.
در حال حاضر بیش از 100 نوع ویروس HPV کشف شده است. نوع 6 و11 ویروس HPV عامل اصلی زگیل تناسلی در مردان و زنان و نوع 16 و 18 عامل ایجاد سرطان می‌باشند. یکی از موارد اساسی در درمان عفونت HPV مشخص کردن نوع ویروس می باشد.
چگونه مردان به HPV مبتلا می شوند؟
HPV در مردان معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت فردی و داشتن روابط جنسی پرخطر منتقل می‌شود. مردان ممکن است از طریق رابطه جنسی با فردی که به ویروس HPV آلوده است، به این بیماری مبتلا شوند.
نکته مهم این است که ویروس HPV حتی در صورتی که فرد آلوده هیچ‌گونه علائم یا نشانه‌های قابل مشاهده نداشته باشد نیز می‌تواند منتقل شود. به همین دلیل، پیشگیری و آگاهی از راه‌های انتقال این ویروس نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت جنسی مردان دارد.
آیا HPV برای مردان مشکلات سلامتی ایجاد می‌کند؟
ویروس HPV در مردان به‌ویژه در افرادی که ختنه نشده‌اند یا دارای سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل ابتلا به HIV یا پیوند اعضا) هستند، شیوع بیشتری دارد. در بیشتر موارد، عفونت‌های HPV به‌طور خودبه‌خود از بین می‌روند و مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، اگر عفونت برطرف نشود، ممکن است علائم HPV ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از آلوده شدن ظاهر شوند. این موضوع تشخیص دقیق زمان ابتلا را دشوار می‌سازد.
عفونت طولانی‌مدت HPV می‌تواند منجر به بروز زگیل تناسلی یا برخی انواع خاص سرطان شود. بیماری‌های مرتبط با HPV در مردان عبارت‌اند از:
- زگیل تناسلی (Genital wart)
- سرطان‌های دهان و گردن (Oropharyngeal cancer)
- سرطان‌های مقعد (Anal cancer)
- سرطان‌های آلت تناسلی (Penile cancer)
به‌طور کلی، آمار ابتلا به سرطان‌های وابسته به HPV رو به افزایش است. علاوه بر این، مردان می‌توانند به‌عنوان مخزن (reservoir) یا ناقل (vector) این ویروس عمل کنند، بنابراین شناسایی مردان مبتلا نقش مهمی در پیشگیری از ابتلای زنان به سرطان دهانه رحم دارد.
با وجود اینکه غربالگری HPV در زنان دارای گایدلاین‌های معتبر و مشخص است، هنوز پروتکل مشخصی برای غربالگری HPV در مردان تدوین نشده است.
علائم HPV در مردان چیست؟
بیشتر مردانی که به HPV مبتلا می‌شوند، هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند و عفونت معمولاً به‌طور خودبه‌خود از بین می‌رود. با این حال، در برخی موارد ممکن است علائمی مانند برآمدگی‌های پوستی، خارش و زگیل تناسلی ظاهر شود.
زگیل‌های تناسلی در مردان معمولاً در اطراف مقعد، روی کیسه بیضه و بر روی آلت تناسلی ایجاد می‌شوند و گاهی باعث ناراحتی یا درد می‌گردند. این زگیل‌ها می‌توانند در اندازه و شکل‌های مختلف ظاهر شوند.
انواع زگیل تناسلی
راه‌های شناسایی این عفونت در آقایان چیست؟
اولین و مهم‌ترین روش تشخیص HPV در مردان، معاینه توسط پزشک متخصص است. بنابراین، مردان باید در صورت مشاهده هرگونه تغییرات غیرطبیعی در پوست یا تغییرات در ناحیه آلت تناسلی، مقعد یا گلو، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
در صورت مشاهده ضایعه پوستی یا زگیل تناسلی، نمونه‌برداری توسط متخصص انجام می‌شود و نمونه‌ها در آزمایشگاه تحت بررسی‌های سیتولوژی قرار می‌گیرند. اگر هیچ ضایعه کلینیکی مشاهده نشود، HPV DNA Testing مطمئن‌ترین روش برای تشخیص ناقل بودن مردان محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که آزمایش ادرار برای تشخیص HPV در مردان حساسیت بسیار پایینی دارد و به همین دلیل توصیه نمی‌شود.
من متن شما رو ویرایش کردم تا هم از نظر علائم نگارشی و خوانایی درست باشه و هم عبارت کلیدی HPV در مردان به صورت سئو بیس و معنادار در متن استفاده بشه.
شرایط نمونه‌گیری HPV در مردان
برای انجام آزمایش HPV ، بیمار باید در روز نمونه‌گیری آلت تناسلی خود را نشوید و همچنین تا ۲ روز قبل از انجام آزمایش هیچ‌گونه تماس جنسی نداشته باشد.
سطح آلت تناسلی (Penile Surface)، ترشحات مجرا (Urethra)، کانال مقعدی و مایع منی از حساس‌ترین نواحی برای نمونه‌برداری HPV در مردان هستند. به همین دلیل، نمونه‌گیری باید توسط افراد متخصص و با استفاده از سوآب‌های مناسب انجام شود تا در آزمایشگاه مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
در ادامه روش‌های مختلف نمونه‌گیری برای تشخیص عفونت HPV توضیح داده شده است:
1) نمونه‌گیری از مجرای آلت تناسلی برای تشخیص HPV
برای این روش از سوآب‌های نازک داکرون (Dacron) که با نرمال سالین مرطوب شده‌اند، استفاده می‌شود. سوآب به اندازه 1.5 سانتی‌متر داخل مجرا وارد شده و به صورت 360 درجه چرخانده می‌شود. سپس سوآب داخل ظرف حاوی محیط نگهدارنده سیتولوژی منتقل می‌گردد.
نکته مهم: از سوآب‌های پنبه‌ای (Cotton Swab) نباید استفاده شود، زیرا سلول‌ها به الیاف پنبه می‌چسبند و به راحتی در محلول‌های سیتولوژی آزاد نمی‌شوند. محلول‌های نگهدارنده سیتولوژی مشابه آن‌هایی هستند که در پاپ‌اسمیر سرویکس به کار می‌روند.
2) نمونه‌گیری از کانال مقعدی (Anal Pap Smear و Anal HPV Test)
در این روش، متخصص از سوآب داکرون یا سایتوبراش استفاده می‌کند و آن را به طول ۴ تا ۵ سانتی‌متر داخل کانال مقعدی وارد می‌کند. این عمق ورود اهمیت دارد، زیرا نمونه‌گیری هم از سلول‌های استوانه‌ای رکتوم و هم از سلول‌های پوششی آنال انجام می‌شود.
پزشک می‌تواند سوآب را با آب معمولی یا آب مقطر مرطوب کند، اما نباید از مواد لیزکننده مانند لوبریکانت‌ها استفاده کند. سپس با کمی فشار و حرکت چرخشی، سوآب را به دیواره کانال آنال می‌مالد و این حرکت را چندین بار تکرار می‌کند. بعد از بیرون آوردن، سوآب را در ظرف حاوی محیط نگهدارنده سیتولوژی قرار می‌دهد و چند بار می‌چرخاند تا همه سلول‌ها به مایع منتقل شوند.
نکته تکمیلی: اگر پزشک بخواهد بررسی سیتولوژی کانال مقعد را انجام دهد، سوآب را مستقیماً به اسلاید شیشه‌ای منتقل کرده و سریعاً با پاتو-فیکس یا اسپری فیکساتیو تثبیت می‌کند. همچنین، برای ارزیابی ضایعات آنال، پزشک معمولاً از آنوسکوپی به همراه بیوپسی و بررسی هیستولوژیک استفاده می‌کند.
3 ) روش نمونه‌برداری از پوست آلت (Penile brushing) برای تشخیص HPV
در روش Penile Brushing، نمونه‌برداری باید شامل سلول‌های سطوح پشتی و شکمی آلت تناسلی (Penile Shaft)، شیار ختنه‌گاه و سر آلت باشد؛ این نواحی معمولاً بیشترین تماس را با دهانه سرویکس دارند و احتمال انتقال ویروس در این قسمت‌ها بالاتر است.
برای انجام این روش از سوآب پنبه‌ای استاندارد که با نرمال سالین مرطوب شده است استفاده می‌شود. سوآب باید چندین بار روی سطح پوست کشیده شود و سپس در یک ظرف حاوی محیط نگهدارنده سیتولوژی قرار گیرد.
4) روش نمونه‌برداری از مایع منی برای تشخیص HPV
نمونه‌برداری از مایع منی شرایطی مشابه آزمایش کشت اسپرم دارد. در این روش، نمونه باید در ظروف استریل و به روش خودارضایی تهیه شود.
بعد از جمع‌آوری، مایع منی باید در دمای محیط قرار گیرد تا مرحله سیالیت آن کامل شود. سپس بدون انجام سانتریفیوژ، نمونه برای استخراج DNA و بررسی وجود ویروس HPV در مردان به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
درمان عفونت HPV در مردان
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای از بین بردن ویروس HPV وجود ندارد، اما می‌توان با روش‌های مختلف، زگیل‌های تناسلی را از بین برد و سرعت پیشرفت ضایعات را کاهش داد. انتخاب روش درمان به اندازه، محل و شکل زگیل بستگی دارد.
روش‌های درمان HPV
روش‌های رایج درمان HPV در آقایان
- درمان دارویی
استفاده از داروهایی مانند پودوفیلین (Podophyllin) یا ایمی‌کیمود (Imiquimod) که توسط پزشک تجویز می‌شوند و مستقیماً روی ضایعه اعمال می‌گردند. - کرایوتراپی (Cryotherapy)
فریز کردن زگیل با استفاده از نیتروژن مایع، روشی مؤثر برای از بین بردن بافت آلوده. - جراحی یا لیزر
برداشتن زگیل‌ها از طریق جراحی یا استفاده از لیزر، به‌خصوص در مواردی که زگیل بزرگ یا مقاوم باشد. - ترکیب روش‌ها
در صورت ایجاد سرطان‌های وابسته به HPV، ممکن است پزشک ترکیبی از جراحی، دارو درمانی و رادیوتراپی را برای بیمار در نظر بگیرد.
تغییر رنگ و شکل زگیل‌ها
زگیل‌های تناسلی ممکن است در روند طبیعی رشد خود، از صورتی روشن تا سیاه تغییر رنگ دهند. هرگونه تغییر شکل یا رنگ ضایعات باید مورد بررسی و نمونه‌برداری قرار گیرد تا احتمال بروز سرطان رد شود.
در روند درمان با کرایوتراپی یا پودوفیلین، سیاه شدن زگیل‌ها می‌تواند نشانه نکروز سلولی و آغاز فرآیند بهبودی باشد که معمولاً جای نگرانی ندارد.
سوالات متداول
۱. آیا این ویروس در مردان همیشه علائم ایجاد می‌کند؟
خیر. بسیاری از مردان ممکن است بدون هیچ علامتی آلوده باشند و حتی متوجه حضور ویروس نشوند. در این موارد معمولاً سیستم ایمنی بدن طی چند ماه تا دو سال عفونت را پاک می‌کند.
۲. آیا این بیماری در مردان قابل درمان کامل است؟
در حال حاضر درمانی برای از بین بردن کامل عامل عفونت وجود ندارد، اما می‌توان ضایعات ناشی از آن را با روش‌های مختلف مانند فریز کردن، لیزر یا دارو کنترل و برطرف کرد.
۳. چگونه می‌توان خطر انتقال را کاهش داد؟
استفاده از روش‌های پیشگیری در تماس جنسی، محدود کردن تعداد شرکای جنسی و واکسیناسیون می‌تواند احتمال انتقال را کاهش دهد، هرچند هیچ روشی صد درصد تضمینی نیست.
۴. آیا واکسن برای آقایان هم توصیه می‌شود؟
بله. تزریق واکسن می‌تواند از ابتلا به انواع پرخطر و شایع ویروس جلوگیری کند، به‌ویژه اگر پیش از شروع فعالیت جنسی انجام شود.
۵. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی، تغییر رنگ یا شکل پوست در ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد، یا هرگونه زخم و خارش مداوم، مراجعه به پزشک ضروری است.
References
CDC, Center for Disease Control and Prevention
WEBMD Medical Reference
The Journal of American Oncology Association
The Journal of Infectious Disease